GEFUNDEN
Johann Wolfgang von Goethe
Thi nhân trữ tình lẫy lừng nhất trong văn học Đức phải là Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832). Bậc thiên tài hy hữu trong lịch sử loài người đã thành công trong đủ mọi loại văn chương. Trong cõi thơ trữ tình của ông, nổi bật nhất là ngôn ngữ bình dị và cấu trúc ngữ pháp đơn sơ theo truyền thống dân ca. Trọn bài thơ Gefunden (“Tìm thấy”) chuyển ngữ dưới đây, song hành với nguyên tác, phản ánh vẹn toàn các đặc trưng đó.
Nội dung bài thơ 20 câu ngắn ngủi này kỳ thú như một chuyện cổ tích dân gian rất nên thơ của dân tộc Đức – Nàng Thơ được so sánh với một nụ hoa hé nở, đẹp long lanh với đôi mắt hiền mà thi nhân đã bất ngờ tìm thấy trong bụi cây một công viên lớn tựa rừng tại La Mã năm 1788. Nhà thơ muốn cúi xuống bẻ hoa, nhưng hoa vội nhẹ nhàng can ngăn rằng “hoa sao khỏi héo nếu phải lìa cành ? ” Lúc đó “hoa” mới đôi mươi, đẹp cả người lẫn nết, được nhà thơ giàu tình cảm cẩn thận đào lên cả ngọn lẫn gốc, rồi rước nàng về dinh làm tình nhân. Họ kết hôn sau đó và có với nhau một người con trai tên là Julius Walther von Goethe.
Cần biết thêm rằng cái cây hoa tươi tốt mà lại biết nói tiếng Đức rất có duyên trong bài thơ hiền hòa chan chứa ân tình nêu trên chính là cô Christiane Vulpius (1765-1816).
TÌM THẤY – GEFUNDEN
Johann Wolfgang von Goethe
(Bản dịch của Đàm Trung Pháp)
Tôi đi trong rừng – Ich ging im Walde
Một mình cô quạnh – So fuer mich hin
Chẳng tìm kiếm chi – Und nichts zu sehen
Đó là chủ ý – Das war mein Sinn
Bỗng trong bóng mát – Im Schatten sah ich
Ló rạng nụ hoa – Ein Bluemenchen stehn
Long lanh như sao – Wie Sterne leuchtend
Đẹp đôi mắt hiền – Wie Aeuglein schoen
* * *
Tôi muốn bẻ hoa – Ich wollt’ es brechen
Nhưng hoa khẽ bảo – Da sagt’ es fein
Hoa sao khỏi héo – Soll ich zum Welken
Nếu phải lìa cành – Gebrochen sein
Tôi đào tất cả – Ich grub’s mit allen
Rễ nhỏ cây hoa – Den Wuerzlein aus
Đem về vườn cây – Zum Garten trug ich’s
Bên nhà lộng lẫy – Am huebschen Haus
* * *
Tôi trồng lại hoa – Und pflanzt’ es wieder
Trong góc vườn vắng – Am stillen Ort
Giờ đây cây lớn – Nun zweigt es immer
Mãi mãi trổ bông – Und blueht so fort